Tên gọi phố Hàng Thùng ở Hà Nội gắn với một nghề độc đáo, liên quan mật thiết đến đời sống của hàng vạn người dân thủ đô vào thời buổi nước máy còn chưa thịnh hành…
Phố Hàng Thùng là con phố dài khoảng 220 mét, kéo dài từ đường Trần Quang Khải đến phố Cầu Gỗ ở mạn Đông Nam khu phố cổ Hà Nội. Xưa kia đây là đất các thôn Sơ Trang và Đông Yên, thuộc tổng Hữu Túc, huyện Thọ Xương, phía đông kinh thành Thăng Long cũ.
Tên gọi phố Hàng Thùng có nguồn gốc từ việc thời xưa từng là một nơi sản xuất và bày bán các thứ thùng bằng tre nứa, gỗ được gắn bằng sơn ta, dùng để gánh nước hoặc đựng nước mắm.
Thời Pháp thuộc phố Hàng Thùng ban đầu được gọi là rue Foutcheou (phố Phúc Châu), sau người Pháp chia đôi, phần phía Đông là rue Rondony và phần phía Tây là rue des Seaux (phố Hàng Thùng).
Sở dĩ họ gọi riêng ra như thế vì nửa phố bên ngoài cửa ô Đông Yên giáp Bờ Sông là nơi bán gỗ cây, gỗ phiến cùng với chợ tre nứa ở giáp Hàng Tre, còn đoạn phố bên trong cửa ô có nghề ghép thùng bằng tre, nguyên liệu là tre nứa vầu mua ở dưới bè ngoài sông.
Từ năm 1945, phố Rondony được gọi là phố Bình Chuẩn. Năm 1947, chính quyền thành phố nhập hai phố Bình Chuẩn và Hàng Thùng thành một phố, có tên chung là Hàng Thùng và tên đó giữ nguyên cho đến nay.
Nói thêm về nghề làm thùng ở phố Hàng Thùng, cho đến những năm 1930, ở Hà Nội nhiều nhà không có nước máy, nước ăn nước rửa đều lấy ở giếng đào trong sân hoặc thuê người lấy ở vòi nước công cộng hay thuê gánh từ sông về chứa trong thùng rồi đánh phèn chua (mua ở phố Hàng Phèn).
Thùng gánh nước làm bằng tre nứa ghép rồi gắn sơn sống, loại sơn sản xuất theo kiểu cổ truyền có khả năng chống thấm nước rất tốt. Nhưng thời hoàng kim của những chiếc thùng này không kéo dài.
Với sự phát triển của nghề làm đồ sắt tây ở phố Hàng Thiếc, những chiếc thùng sắt đóng đai có giá thành rẻ lại bền hơn nhiều dần dần thay thế thùng tre. Mất thị phần, những cửa hàng làm và bán thùng tre ít dần rồi biến mất hẳn.
Trái ngược với nghề làm thùng, ở phố Rondony (nửa phía đông Hàng Thùng) có nghề làm đổ gỗ phát triển mạnh. Các nhà buôn làm giàu nhanh chóng, cửa hàng đồ gỗ lan vào nửa phố phía trong cửa ô. Người có tiền cải tạo những nhà cổ xây nhà mới cao rộng đẹp hơn…
Ngày nay, cả nghề làm thùng tre lẫn nghề làm đồ gỗ đều không còn hiện diện trên phố Hàng Thùng. Các hộ dân nơi đây đã chuyển sang kinh doanh nhiều mặt hàng khác như ăn uống, tạp hóa, thời trang…
Cửa hàng nổi tiếng nhất trên phố Hàng Thùng là cửa hàng nem tai của bà Hồng ở số nhà 35. Trải qua nhiều thập niên, quán vẫn giữ được hương vị thơm, ngon quyến rũ rất riêng, là địa chỉ ẩm thực quen thuộc của người dân Hà Nội…
Một số hình ảnh khác về phố Hàng Thùng.
