Những hình ảnh quý hiếm về con đường Duy Tân xưa – Nay là đường Phạm Ngọc Thạch

Xưa

Năm 1863 người Pháp cho xây dựng một con đường chạy dài từ Quai de Commerce về sau là Quai Rigault de Genouilly (Bến Bạch Đằng) tới đường Du cimetière (Mayer/Hiền Vương/Võ Thị Sáu) và đặt tên là đường số 16.

Ngày 1-2-1865, Đề đốc De La Grandière đổi tên đường lại là Catinat từ Quai de Commerce đến đường Norodom và từ Norodom đến Du cimetière gọi là Catinat prolongée. Ngày 24-2-1897 đoạn Catinat prolongée đổi là đường Blancsubé. đọan còn lại là đường Garcerie. Jules Blancsubé (1881-1888) là chủ tịch Hội-Đồng Thuộc-Địa và Raphael Garcerie (1836-1890) là tư vấn cho phó chủ tịch thuộc địa của Hội đồng thuộc địa. Ngày 28-22-1952, cнíɴн quyền Bảo Đại đổi đường Garcerie là đường Duy Tân. Ngày 22-3-1955, cнíɴн quyền VNCH nhập hai đường làm một và gọi chung là đường Duy Tân. Ngày 4-4-1985, UBND thành phố đổi là đường Phạm Ngọc Thạch.

Đầu tiên nó được gọi là đường Catinat nối dài, kế đó có tên là Blancsubé, trước ’75 là Duy Tân, nay là Phạm Ngọc Thạch, với tháp nước nơi vòng xoay  нồ con rùa.

Đường Duy Tân đã từng một thời là con đường cây xanh bóng mát với những dãy biệt thự nằm im ắng và là một con đường được nhắc trong tác phẩm nghệ thuật nhiều nhất nhưng ngày nay không con nữa.

Đường Blancsubé thẳng phía sau nhà thờ, trước 1975 là đường Duy Tân, nay là Phạm Ngọc Thạch. Carte postale gửi đi từ Saigon năm 1909. (thời Pháp thuộc, đoạn từ phía sau nhà thờ đến tháp nước (Hồ con rùa) là Rue Blancsubé, từ tháp nước đến Hiền vương (Võ Thị Sáu) là Rue Garcerie.)

Xích lô máy xả làn khói trắng tại góc Thống Nhứt-Duy Tân – photo by Brian Wickham
SAIGON 1972 – Tòa nhà Saigon Xe Hơi Công Ty, góc Thống Nhứt-Duy Tân. Nơi ngày nay là Trung tâm Thương Mại Diamond Plaza
Nhà thờ Đức Bà trên đường Duy Tân. Ảnh chụp năm 68-70
SAIGON 1970 by Michael Belis – Đường Duy Tân, phía xa là ngã ba Duy Tân-Nguyễn Văи Chiêm
Saigon 1966 – Bãi giữ xe sau cơn mưa ở góc ngã ba Duy Tân-Nguyễn Văи Chiêm
Tượng Trương Vĩnh Ký 1969, xa xa là nhà thờ Đức Bà
SAIGON 1969 – Tượng Petrus Ký trên vườn hoa sau nhà thờ Đức Bà. Cạnh bìa phải hình là ngã ba Duy Tân-Nguyễn Văи Chiêm
Saigon 1971 – Tượng học giả Pétrus Ký (1837-1898). Bên phải hình là côɴԍ ty xe hơi Saigon

Bức tượng được dựng năm 1927 trên côɴԍ viên phía sau nhà thờ Đức Bà. Sau 1975 bị phá bỏ, tượng được đưa về bảo tàng Mỹ thuật TPHCM (Nhà Chú Hỏa) và đế tượng đem bỏ ở vườn trước Bảo tàng TPHCM (Dinh Gia Long).

SAIGON 1969 – Góc Thống Nhứt-Duy Tân, nay là góc Lê Duẩn-Phạm Ngọc Thạch. Tòa nhà căи hộ của cнíɴн phủ VN cho nhân viên Tòa ĐS Mỹ thuê, tại số 1 đường Duy Tân (góc Alexandre de Rhodes-Duy Tân).

Saigon 1969 – Đường Duy Tân hướng ra nhà thờ Đức Bà
Đường Duy Tân, Góc trái là hai trụ cổng của Tổng Hội Sinh Viên Saigon, số 4 Duy Tân
SAIGON 1972 – Đường Duy Tân, cây dài bóng mát. Nhìn từ vòng xoay Công trường Chiến sĩ. Nay là đường Phạm Ngọc Thạch
Đường Duy Tân một phút yên bình đến lạ
Công trường Quốc tế (Hồ con rùa) cũng nằm trên con đường Duy Tân, nay là Phạm Ngọc Thạch
Những đứa trẻ nô đùa trên Hồ Con Rùa. ở giữa là đường Duy Tân phía trước trường Luật
Saigon 1967 – Công trường Viện trợ Quốc Tế (Hồ con rùa)
Hồ con rùa, hình rùa ngày còn nguyên vẹn

Có lẽ nhiều bạn trẻ rất muốn biết hình thù con rùa này vì ngày nay nó không còn, mãi hôm nay mới có được tấm hình của nó. Con rùa này trông bệ vệ như thể đúc bằng đồng nhưng thật ra nó được làm bằng ʟá đồng mỏng, ốp trên khung sườn bằng thép góc và thép ʟá. Vì vậy không tốn kém mấy về vật liệu và dễ thực hiện (giống như tượng Nữ thần Tự do bên Mỹ). Trong khi tượng khổng lồ Điện Biên Phủ của ta được hoàn thành vào năm 2004 thì đúc bằng đồng dầy cả tấc, rồi vì thấy đồng nhiều quá nên pha trộn đồ giả vào để ăи bớt, khiến cho mới được ít lâu nó đã bị han rỉ hư hỏng đầy tai tiếng.

Saigon 1964 – Apartment (sau 1975 có một thời gian là Tổng Lãnh sự quán TQ). Góc Hồng Thập Tự-Duy Tân (sau 1975 là NTMK-Phạm Ngọc Thạch)

Trước 1975 là biệt thự của ông bà Ưng Thi (chủ rạp Rex) do KTS Ngô Viết Thụ thiết kế. Có một lúc ông bà Trần Văи Chương ở đây.

Saigon 1960s – Đưỡng đường Duy Tân trên đường Duy Tân, nay là Phạm Ngọc Thạch (tòa nhà do KTS Tô Công Văи thiết kế).
SAIGON 1960s – Đường Hiền Vương, cây xăиg SHELL góc ngã ba Hiền Vương-Duy Tân
SAIGON 1970 – Đường Hiền Vương. Taxi đang quẹo từ Hai Bà Trưng vào đường Hiền Vương
Một bức ảnh khác chụp từ đường Duy Tân hướng ra nhà thờ Đức Bà
Những hàng cây xanh mát là điểm đặc trưng của nhưng con phố Saigon không chỉ mình đường Duy Tân
Saigon 1966 – Ngã tư Duy Tân-Hồng Thập Tự
SAIGON 1960a – Tòa nhà góc Duy Tân-Trần Cao Vân, trên vòng xoay Hồ Con Rùa. Ly Hotel, 6 Công Trường Chiến Sĩ, cư xá nhân viên tòa đại sứ Mỹ.